Synagoga – holocaust i sztuka

28 maja 2015 Możliwość komentowania Synagoga – holocaust i sztuka została wyłączona 1,218 Wyświetlenia

Jadąc w Bieszczady, albo też wracając z bieszczadzkiej wycieczki, nie sposób nie zahaczyć o Lesko, dawniej Lisko – miasteczko siedzibę powiatu. Malowniczo położone na wzgórzach nad Sanem. Jedną z leskich atrakcji, dziś już tylko historyczno-artystycznych jest stara synagoga o charakterze obronnym, która prawdopodobnie powstała w połowie XVII w. i służyła licznej tu społeczności żydowskiej aż do II wojny światowej, kiedy to została poważnie zniszczona. Została odbudowana w latach 1960-196 r. i w takim stanie znajduje się do chwili obecnej. Nie zachowały się żadne elementy wystroju wewnętrznego. Pozostała natomiast tzw. szafa ołtarzowa, gzymsy i wnęki wpisane były cytaty z Tory. W elewacji zewnętrznej umieszczony jest wizerunek Tablic Mojżeszowych, a pod nimi hebrajski napis będący cytatem z Biblii: „O, jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego, tylko dom Boży”.

Po blisko 50 latach od remontu budynek znów nabiera cech powojennej ruiny. W wielu miejscach odpadł tynk zewnętrzny i odsłoniły się czerwone cegły, zapewne ze zburzonej synagogi. W ścianach przegniły i wypaczyły się framugi okien. Widać też, że wykonuje się prace remontowe, m.in. dach pokryto miedzianą blachą, przebudowano attykę i wzmocniono przypory podtrzymujące obiekt. Jednak jak czytamy w informatorze-folderze wydanym przez Bieszczadzki Dom Kultury w Lesku, koszty rewaloryzacji przewyższają jednak skromne możliwości finansowe miasta i liczy się każda otrzymana pomoc.

Obecnie w głównej części budynku znajduje się sala wystawowa Galerii Sztuki Bieszczadzkiego Domu Kultury w Lesku, w której prawie od 30 lat prezentują się artyści z całego regionu. Obecnie na wystawie „Bieszczadzkie zadumania” można obejrzeć prace ponad 60 twórców bieszczadzki, zarówno profesjonalistów jak i amatorów. Wyeksponowane są prace z różnych dziedzin twórczości, takich jak malarstwo, rzeźba, rysunek, rękodzieło, biżuteria oraz poezja. Większość dzieł cechuje wysoki poziom artystyczny oraz przystępne ceny, gdyż są one umieszczone przy każdym obiekcie, co oznacza że istnieje możliwość zakupu. Na wystawie jest także sporo Ikon, wykonanych w różnych technikach i przez różnych, także znanych twórców. W sumie więc w leskiej synagodze można zarówno delektować się historią, jak i sztuką. Cieniem, a może już także tylko zadumą, kładzie się na tym miejscu, tragedia holocaustu i zagłady tysięcy Żydów z Leska i okolic, których bestialsko zamordowali hitlerowscy okupanci i ich poplecznicy. Teraz więc w leskiej synagodze artystyczne wrażenia próbują zatrzeć okupacyjne obrazy, nie mogą jednak całkiem przysłonić shoah.

Synagoga – holocaust i sztuka

Jeszcze tutaj słychać beztroski gwar dzieci

nawoływania jak w handlu

jakby był targ

jeszcze wiatr szumi od Sanu

jeszcze ptaki śpiewają tak samo

ale pusto jakoś i smutno

i w uśpionym porankiem miasteczku

O jakimże lękiem napawa to miejsce

echem krzyków pędzonych po bruku

jękiem strachu i ciszą cierpienia

czerwienią cegieł