W połowie marca 2019 r. dotarła do nas książka Andrzeja Przybyszewskiego pt. „Straty osobowe mieszkańców Powiatu Mieleckiego 1939-1945”. W publikacji tej autor wylicza 1406 osób, znanych i nieznanych, którzy zginęli w wymienionym w tytule okresie, przedstawiając mniej lub bardziej okoliczności ich śmierci. Opisy te zajmują w książce ok. 180 stron, zaś na końcowej jednej stronie, szacunkowo doliczonych jest jeszcze ok. 472-642 zabite osoby, głównie narodowości żydowskiej, nieznane z imienia i nazwiska.
Dr Andrzej Przybyszewski tematyką strat osobowych podczas okupacji niemieckiej na ziemi mieleckiej zajmuje się już od kilkunastu lat. Jego obszerny artykuł na ten temat ukazał się m.in. w wydawanym i redagowanym przez nas kwartalniku „Nadwisłocze” już w 2007 r.[1] W zbieranie danych o poległych i zabitych w okresie okupacyjnym poza autorem omawianej książki, w różnych okresach zaangażowało się także wielu innych historyków zawodowych i regionalistów mieleckich, jak chociażby śp. dr Mirosław Maciąga, śp. dr Władysław Witek, dr Jacek Krzysztof Danel, dr Włodzimierz Gąsiewski, dr Jacek Krzysztofik, dr Maria Przybyszewska, dr Jerzy Skrzypczak, a także m.in. śp. Franciszek Śliwa, śp. Jan Magda, śp. Janusz Krężel, Andrzej Krempa, Edward Michocki, Stanisław Wanatowicz, Józef Witek, Jan Ziobroń i wielu innych. Kopalnią wiedzy na ten temat jest kilkadziesiąt publikacji książkowych i artykułów tych autorów. Cennym źródłem jest prasa lokalna i periodyki, jak chociażby nieistniejący już „Głos Załogi”, „Korso”, „Nadwisłocze”, „Wieści Regionalne” oraz „Rocznik Mielecki” i „Zapiski Mieleckie”. Oczywiście są także zasoby krajowe, a nawet zagraniczne, nie przeceniając wiedzy z Internetu. Źródła te nie są wymienione w publikacji, więc warto o nich wspomnieć.
Praca dr Przybyszewskiego jest iście benedyktyńska i stanowi cenne źródło wiedzy o tamtych tragicznych latach. Na pewno nie kończy to dalszych poszukiwań. Warto zastanowić się nad koniecznością podobnej listy strat materialnych. No i przemyśleć czasokres historyczny i może spróbować przedłużyć go do lat powojennych walki z antykomunistycznym podziemiem i dopisania poległych i zabitych po obu stronach tych zmagań. Należy też pamiętać o zabitych innych narodowości, jeńców i żołnierzy, francuskich, sowieckich, niemieckich, pochowanych imiennie i bezimiennie na ziemi mieleckiej, których również można uznać za ofiary zbrodniczych systemów totalitarnych. Razem te liczby idą w tysiące i uzmysłowiają okrucieństwo wojny i powinny stanowić przestrogę dla współczesnych i przyszłych pokoleń.
Dr Andrzejowi Przybyszewskiemu wypada podziękować za tę pracę i zachęcać go do dalszych badań tego tematu. Być może podczas lektury wymienionej wyżej publikacji pojawią się jakieś nowe okoliczności, fakty czy nazwiska. Bardzo prosimy o przekazywanie ich na adres naszej strony podany w zakładce: http://promocja.mielec.pl/kontakt/
Opisywana książka ma format 16×23,5 cm, liczy sobie 188 stron. Sygnowana jest Radomyśl Wielki 2018, a składu i druku dokonał Zakład Poligraficzny Z. Gajek w Mielcu.
Włodzimierz Gąsiewski
[1] Andrzej Przybyszewski, Lista strat. Ofiary wojny – powiat mielecki. „Nadwisłocze”. R. 2007, nr. 1, s. 40.
Uwaga! bardzo mała liczba egzemplarzy.
