Jest to rezerwat na terenie gminy Mielec, na obszarze Nadleśnictwa Tuszyma. Właściwie to Rezerwat „Buczyna” im. Władysława Szafera, pojawia się tez nazwa Buczyna na Cyrance. Jest to jedyne w województwie podkarpackim zbiorowisko leśne o tak ciekawym zestawie roślinności. Stanowi ono osobliwość w środowisku borów sosnowych.
Na cenny drzewostan pięknego lasu liściastego zwrócił uwagę botanik Władysław Szafer (1886-1970) – mielczanin, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk. Dlatego rezerwat został nazwany imieniem wielkiego uczonego.
Niegdyś tutejsze lasy wchodziły w skład majątku rodu Ossolińskich i należały do fundacji założonej przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego. Następnym właścicielem lasów zostali Lubomirscy, opiekunowie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, którzy z 80 ha swych posiadłości uczynili fundację na rzecz znakomitej polskiej książnicy.
Rezerwat „Buczyna” znajduje się na zachodnim krańcu Płaskowyżu Kolbuszowskiego i podlega leśnictwu. Od szosy Mielec-Kolbuszowa, w rejonie przystanku na Biesiadce lub Przyłęku, do rezerwatu prowadzą dukty leśne (2 km). W zachowanym tu zbiorowisku leśnym typu przejściowego między lasem dębowo-grabowym a bukowym na znacznej powierzchni (ponad 20 ha) występuje zwarte jedyne takie stanowisko buka. Las zawiera domieszkę lipy drobnolistnej, brzozy, osiki i grabu. Rezerwat „Buczyna” stanowi kresowy fragment dawnej Puszczy Sandomierskiej.
Na terenie rezerwatu występuje około 60 gatunków roślin naczyniowych, typowych dla lasów liściastych rosnących na niżu. Z rzadkich tu przedstawicieli flory występuje kostrzewa górska, która jest gatunkiem wschodniokarpackim, mającym najbliższe stanowisko ok. 50 km na południe. Są też okazy kłokoczki południowej – krzewu ciepłolubnego, gatunku ginącego w Polsce). W rezerwacie „Buczyna” rośnie jeszcze buławnik mleczolistny i czerwony, podkolan zielonawy, bluszcz, czosnek niedźwiedzi, złoć żółta, wiąz górski, wawrzynek wilcze łyko, kruszyna pospolita, kalina koralowa, kopytnik pospolity.
Urozmaicona jest też fauna. Z płazów spotyka się tu ropuchę szarą, a z gadów – padalca. Natomiast z ptaków wypatrzyć można sójkę, szpaka, gila, grubodzioba, ziębę, świstunkę leśną, sikorkę bogatkę, kowalika, paszkota, kosa, muchołówkę żałobną i małą, dzięcioła zielonego, czarnego i zielonosiwego, dużego i średniego, puszczyka i grzywacza. Wśród ssaków latających występują nietoperze: nocek duży, mroczek późny i borowiec wielki. Ze zwierząt owadożernych zobaczymy jeża wschodniego, ryjówkę aksamitną, z gryzoni napotkamy wiewiórkę, popielicę, nornicę rudą i zwyczajną, mysz leśną i zwyczajną. Żyjące w rezerwacie „Buczyna” drapieżniki to lis, borsuk, tumak, gronostaj i łasica. Z parzystokopytnych pojawia się dzik, sarna i jeleń europejski.
Inf., fot. i wideo: Włodzimierz Gąsiewski
Źródło: W. Gąsiewski, Leksykon Ziemi Mieleckiej. Mielec 2006
Droga do Buczyny na Cyrance
