Jak poinformował nas nasz Czytelnik, mielecki księgarz Paweł Dębicki, w dniu 29 października 2013 w Katowicach odszedł na wieczna wartę w stopniu kapitana. magister praw Druh Józef Umiński, ps. „Ryś 1" „Jeremi". Żołnierz wyklęty Drużynowy mieleckiej Drużyny Szarych Szeregów AK im. Jeremiego Wiśniowieckiego Stalowi Polacy – Wolność i Sprawiedliwość więziony w latach 1951-1957
Odznaczony Krzyżem AK, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski Krzyżem Niezłomnych. Medalem „Pro Memoria", Odznaką Weterana Walk o Wolność i Niepodległość. Wspaniały przyjaciel. Prawy człowiek. Gorący patriota Cześć Jego Pamięci.
Poniżej prezentujemy treść tajnej charakterystyki KWMO Rzeszów Wydziału „C” w Rzeszowie z 17 maja 1979 r., która obecnie znajduje się w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.
Charakterystyka nr 48
reakcyjnej nielegalnej organizacji pod nazwą „Zastęp Rysiów”, „Stalowi Polacy”, „Wolność i Sprawiedliwość”
W sierpniu 1944 roku na terenie Mielca, Józef Umiński, syn adwokata, znanego reakcyjnego działacza endeckiego, wraz z Zawadzkim Jerzym i Dębickim Jerzym – rozpoczął działalność antypaństwową, zakładając reakcyjną nielegalną organizację pod nazwą „zastęp Rysiów”.
Działalność tej organizacji była przedłużeniem założonej przez Umińskiego w 1943 r. p.n. „ZWIĄZEK PRZYSZŁYCH ŻOŁNIERZY POLSKICH” o zabarwieniu endeckim.
Na przełomie lat 1945/46 „Zastęp Rysiów” przemianowano na nową nazwę „Stalowi Polacy”, a tą z kolei w jesieni 1949 r. na „Wolność i Sprawiedliwość”.
Organizacja ta przez cały okres swojego istnienia, tj. od sierpnia 1944 r. do 7 XI 1951 r. prowadziła działalność propagandową o wybitnie wrogim politycznie nastawieniu, a równocześnie spełniała funkcje bandy terrorystyczno-rabunkowej. Dokonała szeregu napadów, między innymi na budynek Komitetu Powiatowego PPR w Mielcu, budynek Komitetu Powiatowego PPS w Mielcu, Starostwo Powiatowe w Mielcu, na posterunek MO w Niepołomicach woj. Kraków.
Reakcyjna organizacja „Wolność i sprawiedliwość” swoim zasięgiem obejmowała Mielec, Kraków, Katowice. W różnych okresach czasu dowódca organizacji J. Umiński przeprowadzał rozmowy z członkami organizacji, agitując ich do prowadzenia wrogiej antypolskiej działalności na wyższych uczelniach w całym kraju. Polecenie takie otrzymał między innymi Łosicki w Gdańsku, Rink we Wrocławiu, Stachiewicz w warszawie, Dudek w Lublinie.
(…) Na ogólną ilość 11 członków organizacji, 6-ciu pochodzi z terenu województwa rzeszowskiego, którzy w latach 1948-1951 byli studentami różnych uczelni w kraju.
Ustalono dwóch pomocników nielegalnej organizacji, a to:
Fila Sławomi – pochodzenie inteligenckie, bezpratyjny, wykształcenie wyższe, brak danych o zawodzie.
Ryś Maria – pochodzenie inteligenckie, brak danych o przynależności politycznej, wykształcenie wyższe, brak danych o zawodzie.
Dowódca organizacji Józef Umiński już jesienią 1944 r. wspólnie z J. Dębickim i J. Zawadzkim przystąpili do gromadzenia większej ilości broni palnej, amunicji, granatów i materiałów wybuchowych.
W czasie likwidacji organizacji zabrano broń zamelinowaną na strychu kościoła w Mielcu, na strychu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w zabudowaniach Kozik Władysława w Mielcu oraz w altance Nowaczyńskiej Marii zamieszkałej w Mielcu.
Ogółem odzyskano następująca ilość broni:
1 szt. RKM i 1500 szt. amunicji do tej broni.
2 szt. automatów MPi.
4. szt. automatów PPSza.
1. szt. pistolet „Parabellum”.
1 szt. rewolwer „Colt”.
51 szt. granatów obronnych i zaczepnych.
12 szt. magazynków z amunicją do automatów.
1 paczka z zawartością 50 szt. amunicji kal. 9 mm.
1 skrzynia pełna amunicji karabinowej.
1 skrzynia z amunicją kal. 7,62 mm.
1 worek pełen amunicji do karabinów systemu niemieckiego.
2 szt. taśm z amunicją do karabinów.
14 szt. min talerzowych.
8 szt. świec dymnych.
11 szt. rakietnic.
14 kostek trotylu.
2 szt. maszyn do pisania.
1 szt. powielacz.
1 szt. matrycy gumowej.
Różne dokumenty oznaczone cechą tajności, zrabowane na Posterunku MO, pieczątki zrabowane w MRN, KP PPS. Ponadto w czasie rewizji skonfiskowano 7500 szt. ulotek, które miały być rozkolportowane w dniu 7 XI 1951 roku.
Od jesieni 1944 r. do jesieni 1945 r. Umiński i pozostali członkowie organizacji „Zastęp Rysiów” utrzymywali kontakty organizacyjne oraz werbowali nowych członków z zamiarem podjęcia czynnej walki o władzę ludową.
W okresie od 1945 do 1947 r. J. Umiński wraz z grupą członków, dla zdobycia środków na kolportaż wrogich odezw i ulotek antypaństwowych i antyradzieckich dokonał kilku napadów terrorystyczno – rabunkowych, m.in. na lokale Komitetu Powiatowego PPR i PPS, oraz na Starostwo Powiatowe w Mielcu – skąd zrabowano 2 maszyny do pisania i jeden powielacz.
Okres ten Umiński wykorzystał do organizowania spotkań i zebrań z podległymi członkami, prowadzono pogadanki mające na celu wywołanie uczuć nienawiści i wrogości do ustroju PRL i ZSRR.
W maju 1946 r. Umiński dał rozkaz zbierania informacji o działaczach i aktywistach państwowych oraz partyjnych.
Jesienią 1947 r. Umiński wraz z kilkoma innymi członkami organizacji „Stalowi Polacy” wyjechał z Mielca do Krakowa w celu kontynuowania nauki na studiach. Działalność organizacji zostaje przerwana na kilka miesięcy, lecz już w 1948 r. Umiński, Stachiewicz, Wnęk, Łojczyk, Dębicki jako studenci kontynuują działalność, poszerzając szeregi organizacji, a równocześnie dokonują dwóch napadów terrorystyczno-rabunkowych na sklepy państwowe dla zdobycia pieniędzy na działalność propagandową.
Opr. Włodzimierz Gąsiewski
Więcej informacji ukaże się w nr 3 kwartalnika „Nadwisłocze” z 2013 r.
Źródło: Charakterystyka nr 48 reakcyjnej nielegalnej organizacji pod nazwą „Zastęp Rysiów”, „Stalowi Polacy”, „Wolność i Sprawiedliwość”. IPN-Rz, sygn. 05/68, s. 3-6.
Zdjęcia:
1. 1-sza strona Charakterystyki nr 48 reakcyjnej nielegalnej organizacji pod nazwą „Zastęp Rysiów”, „Stalowi Polacy”. Źródło: IPN-Rz, sygn. 05/68, s. 3.
2. Kwestionariusz osobowy na członka nielegalnej organizacji-bandy „Zastęp Rysiów”. Źródło: IPN-Rz, sygn. 05/68, s. 54.
3. Przed siedzibą Komitetu Powiatowego PPR w Mielcu w 1945 r. Źródło: kopia z oryginału zb. wł.
Uwaga! Ktokolwiek pamięta, ktokolwiek zna, ktokolwiek posiada materiały dotyczące różnych wydarzeń historycznych, dokumenty, zdjęcia, medale, odznaczenia itp. prosimy o kontakt z redakcją portalu: www.promocja.mielec.pl
Możemy je odkupić lub skopiować, a następnie opracować i udostępnić szerszym rzeszom odbiorców!
Stalowi Polacy – dokumenty, zdjÄcia
