W roku 100 rocznicy Odzyskania Niepodległości, w Gminie Tuszów Narodowy, nie doszło jeszcze do upamiętnienia legionistów wywodzących się z tego terenu mimo, że mogłaby się tym Gmina Pochwalić, gdyż było ich aż 19, w tym 9 zginęło na wojnie. Upamiętniano już żołnierzy wyklętych, gen. Sikorskiego, wszystkich żołnierzy z wszystkich wojen – na wspólnej tablicy bezimiennie ( Czajkowa pod szkołą ), ale nie upamiętniono jeszcze legionistów i na razie nie widać takiego zamiaru. Ponad miesiąc temu napisałem do Wójta Andrzeja Głaza list w tej sprawie, ale nie otrzymałem odpowiedzi, ani też nie słyszałem o jakichkolwiek zamiarach Wójta w tym temacie. Dlatego też dla zadość uczynienia, postanowiłem opublikować tekst traktujący o legionistach z Gminy Tuszów Narodowy. Ten tekst zawarłem w załączniku pisma do Pana Wójta, a także załączam go teraz. W dodatku, dla ożywienia tekstu, załączam jeszcze dwa zdjęcia przedstawiające mieleckich legionistów, w tym z Tuszowa.
Kazimierz Tarapata
Do Pana Wójta Andrzeja Głaza
LEGIONIŚCI Z GMINY TUSZÓW NARODOWY
czekają na upamiętnienie
W ramach obchodów 100 Rocznicy Odzyskania Niepodległości warto przypomnieć, że Gmina Tuszów Narodowy może poszczycić się aż 19 legionistami walczącymi o niepodległość Polski w latach 1914 – 1918. Spośród nich, aż 9–ciu zginęło na polu walki.
Ta imponująca liczba ochotników – legionistów może wynikać między innymi z faktu, że mieszkańcy tej Gminy mieli stosunkowo łatwy dostęp do kolei, a co zatem idzie, więcej zdolnej młodzieży mogło studiować w Mieleckim Gimnazjum, z pośród której przeważnie rekrutowali się legioniści.
Trzeba przypomnieć, że Legiony to pierwsza polska formacja wojskowa XX wieku walcząca w czasie l wojny światowej u boku cesarsko-królewskiej Armii Austriackiej. Przyczyniła się do odzyskania niepodległości w 1918 r. i stała się zalążkiem Wojska Polskiego.
Legioniści z Gminy Tuszów Narodowy wywodzili się z następujących wiosek :
- Tuszów Narodowy – 8 osób, a mianowicie:
Sikorski Władysław – późniejszy generał WP – uczestnik 3 wojen – zginął
tragicznie w Giblartarze.
Światkowski Jan – późniejszy podpułkownik WP – uczestnik 3 wojen.
Malec Jan – późniejszy major WP – uczestnik 2 wojen.
Misiaczek Roman – późniejszy chorąży WP – uczestnik 2 wojen.
Dziewit Józef – działacz niepodległościowy.
Bieniek Józef – zginął na wojnie.
Kardyś Antoni – zginął na wojnie.
Łącz Józef
- Czajkowa – 5 osób
Hyjek Stanisław – sierżant LP – zginął na wojnie
Chrobaczyński Henryk – zginął na wojnie
Dudzik Wojciech – plutonowy LP – zginął na wojnie.
Luboch Szczepan – zginął na wojnie.
Łącz Antoni
- Pluty – 3 osoby
Kupiec Kazimierz
Pluta Antoni
Rzeźnik Jan – zginął na wojnie.
- Jaśnany – 2 osoby
Gesing Jan – późniejszy podporucznik WP – uczestnik 2 wojen.
Płaszewski Bolesław – późniejszy sierżant WP.
- Grochowe – 1 osoba
Pszeniczny Antoni – zginął na wojnie.
W czasie l wojny światowej bardzo wielu Polaków walczyło w Armii Austriackiej wcielonych przymusowo. W odróżnieniu od nich legioniści, wstępowali ochotniczo do polskiej formacji wojskowej – legionów, którzy walczyli u boku Armii Austriackiej. Z inicjatywy galicyjskich działaczy wojskowych i cywilnych, mieli oni stanowić zalążek przyszłego Wojska Polskiego w wolnej Polsce.
Z uwagi na niekwestionowane zasługi polskich legionistów w dziele odzyskiwania niepodległości, powinni oni być godnie uhonorowani i trwale upamiętnieni imiennie, właśnie w roku 100 Rocznicy Odzyskania Niepodległości przez Polskę.
Bardzo dobrym sposobem takiego upamiętnienia mogłaby być oddzielna, imienna tablica zawierająca nazwiska wszystkich legionistów z terenu Gminy Tuszów Narodowy. Oczywiście mogą być także inne formy uczczenia i upamiętnienia tych ludzi, takie jak: posadzenie dębów pamięci z trwałymi tabliczkami, zawierającymi nazwiska legionistów, zorganizowanie biegu dla uczczenia legionistów, turniej wiedzy o Legionach Polskich „ Piłsudskiego”, konkurs plastyczny na wykonanie portretów „ Ojców Niepodległości”, ognisko na cześć odzyskanej niepodległości ( 11 listopada ), itp.
Pięknym uhonorowaniem i upamiętnieniem popisali się samorządowcy i nauczyciele miasta Radomyśl Wielki. Upamiętnili oni „ swoich” 12 legionistów sadząc im tzw. Dęby Pamięci z tabliczkami, na terenie miejscowego gimnazjum. Ponadto podczas tej ceremonii odczytano życiorysy wszystkich legionistów.
Innym razem zorganizowano konkurs plastyczny dla uhonorowania „ Ojców Niepodległości”. Myślę, że te znakomite przykłady Radomyśla Wielkiego godne są pochwały i naśladowania.
Mam nadzieję, ze Gmina Tuszów Narodowy nie będzie gorsza pod tym względem zwłaszcza, że została wyróżnioną Gminą w Województwie Podkarpackim.
Pozwalam sobie swoje rozważania zakończyć zdaniem, którym rozpocząłem niniejszy tekst : „Legioniści z Gminy Tuszów Narodowy czekają na upamiętnienie”.
Z poważaniem: Kazimierz Tarapata
- Chciałem jeszcze zapytać, czy może Pan Wójt ma jakieś plany w kierunku uhonorowania i trwałego upamiętnienia imiennego legionistów pochodzących z Gminy Tuszów Narodowy w roku 100 Rocznicy Odzyskania Niepodległości ?
