Koncert organowy Marka Kudlickiego promujący płytę – 23 kwietnia 2017 r. kościół pw. MBNP w Mielcu, godz. 19.30, szczegóły na plakacie.
Marek Kudlicki
Marek Kudlicki urodził się w Tomaszowie Lubelskim. Po ukończeniu Państwowego Liceum Muzycznego w Lublinie studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie w klasie organów prof. Joachima Grubicha oraz dyrygentury prof. Krzysztofa Missony. Studia ukończył z wyróżnieniem.
Brał udział w kursie mistrzowskim w Mechelen (Belgia), prowadzonym przez prof. Flor Peetersa, wybitnego kontynuatora tradycji interpretatorskich dzieł organowych Cesara Francka. Dalsze studia odbywał w Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Wiedniu, w klasie koncertowej prof. Hansa Haselböcka.
Marek Kudlicki jest laureatem I nagrody oraz nagrody specjalnej Ministerstwa Kultury i Sztuki na Ogólnopolskim Konkursie Organowym w Krakowie w roku 1973.
Koncertuje na całym świecie, występując w recitalach oraz jako solista z różnymi orkiestrami. Jego trasy koncertowe prowadziły dotychczas do prawie wszystkich krajów Europy, wielokrotnie do Stanów Zjednoczonych i Kanady, Ameryki Południowej, Afryki Południowej, Australii, Nowej Zelandii, Hong Kongu, Japonii, Korei Płd., Singapuru, Malezji i Tajwanu.
Marek Kudlicki występował na znanych międzynarodowych festiwalach oraz w czołowych ośrodkach muzycznych (Sztokholm, Londyn, Wiedeń, Sydney, Wellington, Nowy Jork, Minneapolis, Bogota, Buenos Aires i in.). Swój kunszt wykonawczy prezentował w tak renomowanych salach koncertowych jak Filharmonia Krakowska, Sala Luis Angel Arango w Bogocie, Cleveland Museum of Art, Roy Thompson Hall w Toronto, Sejong Cultural Center w Seulu, National Concert Hall w Taipei i in.
Marek Kudlicki jest propagatorem polskiej muzyki organowej, stale włączając do programów swych recitali i nagrań twórczość rodzimych kompozytorów. Prowadził wykłady na temat muzyki polskiej na różnych kontynentach. W 200. rocznice Konstytucji 3 Maja wystąpił z uroczystym recitalem w Grace Cathedral w San Francisco.
Dokonał nagrań radiowych m. in. dla Radio Hilversum, Radio New Zealand, Radio Suisse Romande, National Public Radio – U.S.A., South African Broadcasting Corporation oraz nagrań telewizyjnych. Posiada na swym koncie liczne nagrania płytowe dokonane w Polsce i Niemczech. Pełnił funkcję jurora w konkursach organowych.
Repertuar Marka Kudlickiego jest szeroki. Obejmuje on dzieła wszystkich epok, w tym dawną, romantyczną i współczesną polską muzykę organową. Oprócz dzieł solowych ma w swym repertuarze liczne, rzadko grywane utwory na organy i orkiestrę. Wykonywał je z różnymi orkiestrami na całym świecie.
Od wielu lat łączy występy jako organista-wirtuoz z działalnością dyrygencką.
Płyta – program
Hans Leo Hassler (1562-1612)
Fantasia ut re mi fa sol la
Organ Tablature by Jan of Lublin (about 1540)
Dance Suite
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621)
Ricercar (Aeolian)
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
Prelude and Fugue in D minor, BWV 539
Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847)
Prelude, Choral and Fugue (Berlin-Cracow Manuscript)
Marco Enrico Bossi (1861-1925)
Scherzo in G minor, Op. 49 No. 2
Mieczysław Surzyński (1866-1924)
Elegy in F sharp minor, Op. 30
Ferruccio Benvenuto Busoni (1866-1924)
Prelude (basso ostinato) and Fugue (double fugue on a choral), Op. 7
Wydawca:
Wydawcą płyty z nagraniami wybitnego organisty Marka Kudlickiego jest Samorządowe Centrum Kultury w Mielcu
Al. Niepodległości 20/10, 39-300 Mielec
sekretariat@kultura.mielec.pl, www.kultura.mielec.pl
Nagranie zrealizowano w Kościele Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Mielcu w czerwcu i lipcu 2011 roku.
Samorządowe Centrum Kultury w Mielcu składa serdeczne podziękowania za pomoc w realizacji nagrania proboszczowi parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Mielcu – Księdzu Prałatowi Kazimierzowi Czesakowi
Realizacja nagrania: Jerzy Dziobak
Foto: Stanisław Bryg, FOTO LAB Mielec
* * *
Biogramy kompozytorów, których utwory znajdują się na płycie:
Hans Leo Hassler (1562-1612) – Fantasia ut re mi fa sol la
Hassler był niemieckim kompozytorem, który studiował w Wenecji u Andrei Gabrielego w katedrze św. Marka. Kojarzymy go najbardziej z kompozycjami muzyki wokalnej, choć jest autorem licznych dzieł na organy – można go uznać za największego kompozytora muzyki na instrumenty klawiszowe w XVI wieku.
Fantasia oparta jest na pierwszych sześciu dźwiękach gamy, zarówno wznoszących się jak i opadających.
Tablatura Organowa Jana z Lublina (ok. 1540) – Suita tańców
Tabulatura Organowa Jana z Lublina jest jednym z najwartościowszych zbiorów muzyki polskiej pierwszej połowy XVI wieku. Znajduje się ona jako manuskrypt nr 1716 w Bibliotece Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Autorem tabulatury jest Jan z Lublina, który był zakonnikiem w Kraśniku koło Lublina około roku 1540. Dokładne badania manuskryptu wykazały, że został on zebrany w latach 1537-1547.
Ta najbogatsza europejska tabulatura XVI wieku (520 stron) zawiera organowe transkrypcje, utwory wokalne i chóralne, jak również oryginalne instrumentalne utwory na organy i inne instrumenty klawiszowe. Są tam kompozycje religijne, utwory świeckie oraz instrumentalne. Ich pochodzenie jest zarówno polskie, jak i obce. Tabulatura Jana z Lublina stanowi ważny wkład w polską kulturę muzyczną, jest dokumentem potwierdzającym ścisły związek z muzyką europejską, widoczny szczególnie w utworach pochodzących z regionów Krakowa, dawnej stolicy Polski.
Na płycie znalazło się kilka wybranych tańców z tabulatury, które zostały ułożone w formie suity.
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) – Ricercar (eolski)
Jan Pieterszoon Sweelinck, wybitny organista, kompozytor i nauczyciel, stał się znanym jako „twórca niemieckich organistów”. Ten niderlandzki muzyk zebrał wiele różnych elementów – hiszpańską technikę wariacyjną, figuracje angielskiego stylu wirginałowego, kontrapunkcyjnego stylu Wenecjan i doprowadził je do znacznego rozwoju. Ricercar, pierwotnie włoska forma, kieruje się znaczeniem włoskiego czasownika: „szukać” lub „poszukiwać”. Ricercary były imitacyjnymi utworami zespalającymi takie wynalazki kontrapunkcyjne jak dyminucja, augumentacja, inwersja i stretto. Sweelinck, wychodząc poza włoski model, rozwinął ricercar w kierunku fugi prawie takiej, jaką znamy dziś. Uczniowie Sweelincka kontynuowali ten rozwój, prowadzący do dzieł J. S. Bacha i kolejnych następców.
Johann Sebastian Bach (1685-1750) – Preludium i fuga d-moll BWV 539
Johann Sebastian Bach czerpał technikę z wielu różnych szkół, osiągając mistrzowską kulminację stylów i form. Rozwój fugi i całkowita niezależność partii pedału jako oddzielnego głosu są ważnym wkładem w tę formę muzyczną.
Utwór jest swojego rodzaju ciekawostką. W pewnym okresie życia Bach interesował się muzyką włoską, przenosząc na organy w niezmienionej postaci koncerty Vivaldiego pisane na orkiestrę. Mówimy w tym wypadku o tzw. transkrypcji – pojęciu popularnym i w czasach obecnych. Tu mamy do czynienia z transkrypcją własnego utworu. Ze skomponowanej na skrzypce solo Sonaty g-moll Bach wybrał jedna część – fugę – i opracował do wykonania na organach. Nietrudno rozpoznać, na jaki instrument przeznaczona była pierwotnie ta kompozycja. Już pierwsze powtarzane dźwięki tematu fugi kojarzą się z posuwistymi ruchami smyczka skrzypiec.
Fuga ta poprzedzona jest w wersji organowej krótkim preludium stanowiącym właściwie tylko wstęp do głównej części utworu.
Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847) – Preludium, chorał i fuga
Felix Mendelssohn-Bartholdy jest wybitnym przedstawicielem romantyzmu w muzyce. To twórca, między innymi, programowego dzieła według Szekspira ,,Sen nocy letniej” (ze słynnym marszem weselnym), kilku symfonii, oratoriów, muzyki instrumentalnej. Zawdzięczamy mu pierwsze wystawienie Wielkiej Pasji według św. Mateusza Jana Sebastiana Bacha oraz odkrycie i popularyzację innych dzieł lipskiego kantora. Jego twórczość organowa jest również bardzo bogata.
Wspomniałem o Mendelssohnie jako o odkrywcy Bacha. Aż trudno uwierzyć, że podobne przypadki mają miejsce i dziś – kilkadziesiąt lat temu mieliśmy do czynienia z odkryciem nieznanych utworów właśnie Mendelssohna. Część odnaleziono w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a część w Berlinie. Materiały nazwano manuskryptem krakowsko-berlińskim.
Allegro, chorał i fuga z tego zbioru są utworem szalenie dojrzałym, pełnym rozmachu, wirtuozerii i doskonałego prowadzenia linii melodycznych, dzięki którym kompozytor osiągnął kunszt polifoniczny w finałowej fudze.
Marco Enrico Bossi (1861-1925) – Scherzo g-moll op. 49 nr 2
Biorąc pod uwagę, że Marco Enrico Bossi pochodził z rodziny o bogatej historii muzycznej, jego wszechstronna kariera jako kompozytora, organisty, pianisty i pedagoga nie powinna nikogo zaskoczyć. Bez wątpienia największy wpływ zawdzięczał ojcu, uznanym organiście i pedagogu, dzięki któremu organy stały się dla niego tak ważne. Jego poświęcenie studiom nad tym instrumentem sprawiło, że poczynając od 20. roku życia, aż do ostatnich lat, Bossi był uznawany przez publiczność oraz swoich konkurentów za jednego z czołowych organistów tamtego czasu.
W roku 1881 został mianowany organistą katedry w Como i z czasem zyskał światowy rozgłos jako jeden ze wspaniałych organistów. Mimo że napisane przez niego opery nie odniosły sukcesu, ceniony był (głównie we Włoszech) za swoje kompozycje instrumentalne i chóralne. Na arenie międzynarodowej pamięta się go głównie za jego utwory organowe, z których najlepsze są wciąż bardzo efektowne.
Mieczysław Surzyński (1866-1924) – Elegia fis-moll op. 30
Mieczysław Surzyński odegrał czołową rolę w polskiej muzyce na przełomie XIX i XX wieku. Jako wspaniały wirtuoz, doskonały improwizator, nauczyciel i kompozytor licznych utworów na organy, wzbudził nowe zainteresowanie muzyka organową w całej Polsce. Surzyński studiował w Berlinie, Lipsku i Regensburgu. Po ukończeniu szerokich studiów muzycznych pracował jako organista, chórmistrz oraz nauczyciel organów i fortepianu w wielu miastach. Jego działalność artystyczna w Warszawie zaczęła się w roku 1904. Występował tu jako organista w Filharmonii Warszawskiej, a dwa lata później został profesorem organów i kontrapunktu w Konserwatorium Warszawskim. Po wojnie wrócił do Warszawy, gdzie znowu podjął pracę w Konserwatorium Warszawskim. Zmarł nagle w roku 1924. Pozostawił wiele kompozycji fortepianowych, chóralnych i organowych.
Elegia to mniejsza kompozycja, pochodzi z Fantazji fis-moll op. 30. Ze względu na swoją piękną, romantyczną melodię jest często wykonywana jako oddzielny utwór, w którym liryczny temat przewija się przez różne głosy.
Ferruccio Benvenuto Busoni (1866-1924) – Preludium (basso ostinato) i fuga (fuga podwójna na temat chorału) op. 7
Ferruccio Benvenuto Busoni urodził się w rodzinie muzyków, a jego niezwykłe muzyczne zdolności zostały wcześnie rozpoznane. W młodości koncertował jako pianista, pozostając w osobistych kontaktach z wieloma wielkimi kompozytorami XIX wieku. Celem artystycznych zmagań Busoniego było „znalezienie swego indywidualnego dźwięku”. Nazywał siebie „wielbicielem formy” i chociaż stał się Niemcem z wyboru, pozostał wiernym muzyce kościoła rzymskokatolickiego. W wieku 12 lat dyrygował własne Stabat mater.
Preludium oparte na stałej melodii w basie oraz fuga podwójna na temat chorału są jedynymi utworami na organy. Napisał je w wieku 14 lat i dedykował swojemu nauczycielowi, Wilhelmowi Mayerowi.
Marek Kudlicki
