Żurawski Władysław,
urodził się 9 czerwca 1888 r. w rodzinie ziemiańskiej w Stryju w województwie stanisławowskim, jako syn Pawła Żurawskiego urzędnika kolejowego i Eufrozyny Stepniowskiej, którzy zamieszkiwali w Stanisławowie. Nie był jedynym dzieckiem w rodzinie, posiadał jeszcze rodzeństwo, dwóch braci i dwie siostry. Do Szkoły Średniej i Realnej chodził w Stanisławowie. W latach 1907/81912 r. odbywał studia w zakresie malarstwa, grafiki i rzeźby w krakowskiej ASP ukończonej egzaminem z rysunku, jako przedmiotu nauczania w szkołach średnich ogólnokształcących. Malarstwa, rysunku, rzeźby i grafiki uczył się u profesorów: Juliana Fałata, Wojciecha Weissa, Józefa Pankiewicza, Konstantego Laszczki, Teodora Aksentowicza i Józefa Unierzyskiego.
W Akademii po raz pierwszy zetknął się z graficznymi technikami metalowymi i litografią. Pasjonowało go w tym czasie malarstwo, jednak bardzo chętnie wypowiadał się róż w rysunku. W trakcie studiów Władysław Żurawski otrzymywał często nagrody i wyróżnienia, głównie za studia aktu w technice rysunku oraz kompozycje malarskie. O szybko rozwijającym się talencie artysty świadczy własnoręczna adnotacja Wojciecha Weissa oraz Jacka Malczewskiego ó Rektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na świadectwie, mówiąca o wybitnych zdolnościach ucznia. Na wystawach semestralnych otrzymywał wyróżnienia i medale.
Po ukończeniu ASP w 1912 r. młody artysta wyjechał do Paryża. Nie ma niestety żadnych materiałów ani prac, które mówiłyby, czym się tam zajmował i z kim się zetknął. Najprawdopodobniej z braku środków do życia powrócił w rodzinne strony, w których czuł się najlepiej. W 1913 r., po krótkim pobycie w Paryżu osiadł w Sokalu i został mianowany przez CK Radę Szkolną Krajową we Lwowie na zastępcę nauczyciela rysunków w Państwowym Gimnazjum w Sokalu, gdzie uczył rysunków, języka polskiego i matematyki. 1 listopada 1918 r. przeszedł na etat szkolnictwa polskiego, ucząc nadal w Państwowym Gimnazjum im. Ant. Malczewskiego w Sokalu. Żurawski był człowiekiem o bardzo drobnej posturze; miał 168 cm wzrostu, ważył 50 kilogramów, dlatego w wydanej mu w dniu 31 sierpnia 1923 r. przez RKU w Rawie Ruskiej książeczce wojskowej wpisano, że ma słabą budowę ciała oraz „niedomykalność klapy dwudzielnej”, w związku z tym na mocy paragrafu 46 przyznano mu kategorię C2 i przeznaczono do pospolitego ruszenia bez broni.
W 1921 r. zawarł związek małżeński z Jarosławą Saturską, urodzoną 13 lutego 1897 r. w Zaleszczykach, a 11 września 1925 r. urodziło się dziecko Żurawskich Krystyna. Podczas pobytu w Sokalu Żurawski przyjaźnił się z Julianem Przybosiem, który w latach 1923-25 pracował tam jako nauczyciel gimnazjum. Artysta wykonał jego ekslibris w technice drzeworytu. W młodości często bywał róż u zarządcy majątku w Uhrynowie koło Sokala u Hrabiów Ścibor Rylskich, w majątku państwa Csadeków, posiadaczy stadniny, gdzie Żurawski malował konie i pejzaże. Artysta zetknął się róż z Bruno Schultzem, który uczył rysunku w gimnazjum w niedalekim Drohobyczu.
31 grudnia 1931 r. Żurawski otrzymał dekret ustalenia w swoim zawodzie na nauczyciela gimnazjum
w Sokalu, gdzie pracował do 1 września 1939 r. Rok wcześniej 10 listopada 1938 r. otrzymał Srebrny Medal za Długoletnią Służbę, nadany mu przez dr M. Ziemnowicza zastępcę Kuratora Okręgu Szkolnego Lwowskiego. Od września 1939 r., po wkroczeniu wojsk sowieckich do Sokala – do 21 czerwca 1941 r. pracował nadal jako nauczyciel rysunków w szkole średniej w Sokalu. W tym czasie Żurawski stał się obywatelem Związku Sowieckiego, a właściwie Ukraińskiej Republiki Radzieckiej, narodowości polskiej i w dniu 11 stycznia 1940 r. uzyskał sowiecki paszport Nr 540445, ważny do 1945 roku.
Od 1 kwietnia 1942 r., po wejściu na te tereny wojsk niemieckich, do 12 marca 1943 r. był profesorem Staatliche Handelschule (Państwowej Szkoły Handlowej). W tym czasie Żurawscy mieszkali w Sokalu. Po 15 marca 1944 r. Żurawski przybył do Mielca jako uchodźca przed bandami Banderowców. Według innych źródeł Żurawski po raz pierwszy przybył do Mielca w marcu 1943 r. przywożąc ze sobą część ocalałego z zawieruchy wojennej dorobku artystycznego. Duża część jego obrazów, akwarel i rysunków, a nawet drzeworytów nie zachowała się. Żurawski, opuszczając Sokal, wziął ze sobą tylko tyle prac, ile zmieściło się do walizki i zostało nadanych przez bagaż. Od marca do lipca 1944 r. był pracownikiem Flugzeugwerk Mielec, a później prawdopodobnie już polskich Zakładów Lotniczych.
W latach 1945 – 1951 pracował jako nauczyciel w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. St. Konarskiego w Mielcu, gdzie zatrudniony był jako nauczyciel rysunku. W 1951 r. artysta w poszukiwaniu lepszych perspektyw życiowych wyruszył wraz z rodziną do Zamościa i tam od 1952 r. pracował w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu, róż jako nauczyciel, a od 1958 r. aż do śmierci był nauczycielem w stanie spoczynku. Jednak lata 50te były dla artysty bardzo trudne. Mieszkał w bardzo złych warunkach lokalowych w przybudówce, w dawnym Pałacu Zamojskich. Początkowo nie zrażał się tym. Jednak warunki mieszkaniowe coraz bardziej się pogarszały, co nie wpływało optymistyczne na twórcę. Dopiero na początku 1956 r. Żurawski zaczął z przerwami otrzymywać stypendium Ministerstwa Kultury oraz pomoc doraźną przyznawaną przez Związek Polskich Artystów Plastyków w Lublinie, ale de facto artysta w tym czasie został zwolniony z pracy i pozostawał bez środków do życia. Pewnego rodzaju ukoronowaniem starań Żurawskiego o uznanie w lokalnym środowisku oraz swoista jego rehabilitacja nastąpiła w październiku 1956 r., kiedy to otrzymał oficjalne pismo z Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie w sprawie przydziału mieszkania. Jednak była to chyba tylko chwilowa „słabość” ó władzy, bowiem nowego mieszkania Żurawski nie otrzymał, chociaż polepszyła się nieco jego sytuacja materialna, gdyż przyznano mu tzw. rentę starczą oraz wypłacono zaległy dodatek, który należał mu się przeszło rok czasu. W czerwcu 1957 r. doświadczył Żurawski nobilitacji, otrzymując na mocy decyzji Ministerstwa Kultury i Sztuki rentę dla osób szczególnie zasłużonych, zaś 22 lipca 1957 r. – Uchwałą Rady Państwa PRL Władysław Żurawski został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, ale jak wynika z jego odręcznej adnotacji na legitymacji odznaczenia, miał być nim udekorowany dopiero 10 kwietnia 1958 r. Były to jednakże już ostatnie miesiące pobytu rodziny Żurawskich w Zamościu. Prawdopodobnie także nic nie wyszło z przydziału mieszkania i pracowni.
W 1959 r., po ośmioletnim pobycie w Zamościu Żurawski wyjechał z powrotem do Mielca w ślad za wcześniej przybyłą tam rodziną. Zarówno w Zamościu jak i w Mielcu daremnie prosił o przydział godziwego mieszkania, w którym mógłby tworzyć do końca swoich dni. Bardzo złe warunki, w który zamieszkiwał, nie pozwoliły artyście na kontynuowanie w pełni swej artystycznej drogi. Przyczyniły się pośrednio do nieuleczalnej choroby artysty, która późno rozpoznana nie rokowała nadziei na wyleczenie. Ostatnie lata życia Władysława Żurawskiego w Mielcu były pełne cierpienia i zmagania się ze swoją chorobą. Nie zaprzestał jednak tworzenia. Do końca swego życia malował i rysował. Czuł się osamotniony, niedoceniany i zapomniany. Nie zaprzestał on jednak całkowicie działalności pedagogicznej, gdyż od 1959 r., prawdopodobnie aż do śmierci, będąc już na emeryturze uczył nadal rysunku w Liceum w Mielcu.
W listopadzie 1962 r. Żurawski poważnie zachorował i w dniach 13 listopada do 12 grudnia tego roku przebywał w mieleckim szpitalu na oddziale zakaźnym. Po pobycie w szpitalu ostatnie miesiące swojego życia spędził pod opieką żony. 25 lutego 1963 r. Żurawski zmarł. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Mielcu przy ul. Sienkiewicza. Przydział własnego mieszkania otrzymał paradoksalnie już po swojej śmierci.
W okresie międzywojennym Władysław Żurawski wziął udział w blisko 30 wystawach w kraju i za granicą:
1. Wystawa Grafiki i Ekspresji 1918;
2. Wystawa, Kraków 1924;
3. XXXV Okrężna Wystawa Obrazów, Wilno 1926;
4. Wystawa Wiosenna w Pałacu Sztuk; Lwów 1927;
5. Wystawa Krakowskiego ZPAP, Warszawa (koniec lat 20tych);
6. Wystawa Grafiki w TPSP, Lwów 1929;
7. Wystawa w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych, Warszawa 1929 lub 1930;
8. Salon Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych; Warszawa 1930 na wystawie otrzymał brązowy medal za cykl drzeworytów pt. „Kalendarz”;
9. Wystawa TZSP, 1930 r.;
10. Wystawa Zbiorowa Prac W. Żurawskiego, Lwów 1931;
11. I Międzynarodowa Wystawa Sztuki Religijnej, Padwa 1932 na wystawie otrzymał srebrny medal za drzeworyt zatytułowany „Madonna z Królów”;
12. Pierwsza Międzynarodowa Wystawa Drzeworytów zorganizowana przez Warszawski Instytut Propagandy i Sztuki, Krakó listopad-grudzień 1933;
13. Wystawa Gwiazdkowa, Lwów 1933;
14. III Międzynarodowa Wystawa Sztuki Religijnej, Rzym 1933;
15. Wystawa Gwiazdkowa, 1934;
16. Dwuroczna Wystawa Grafiki ZPAG, TZSP Warszawa 1934;
17. Wystawa Polnische Kunst, Berlin 1935 otrzymał na niej srebrny medal;
18. Sport w Sztuce, TPSP Lwów 1936 grafika i rysunek;
19. Salon Letni 1937;
20. Wystawa Grudniowa 1937;
21. Wystawa Grafiki Lwowskiej w Poznaniu 1937;
22. X Salon Malarstwa, Rzeźby i Grafiki, IPS Warszawa 1938;
23. Polska Grafika Myśliwska, Poznań 1938;
24. Wystawa Współczesnej Grafiki Polskiej, BJ Krakó 1939;
25. Wystawa Współczesnych Artystów Lwowskich, IPS Warszawa 1939;
26. Wystawa Sztuki Polskiej, Chicago 1939;
W okresie powojennym Żurawski wziął udział w ponad 20 wystawach, m.in.:
1. Indywidualna Wystawa W. Żurawskiego, Mielec 1945;
2. Wystawa Artystów Plastyków Województwa Rzeszowskiego, Rzeszów 1946;
3. Ogólnopolski Salon Malarstwa, Rzeźby, Grafiki – Poznań 1947;
4. Wiosenna Wystawa ZPAP, czerwiec-lipiec 1947;
5. Wystawa ZPAP, Rzeszów maj 1948;
6. Wystawa Wiosenna ZPAP, Łańcut czerwiec 1949
7. Wystawa Polnische Buchgrafik w Niemieckiej Republice Demokratycznej, 1949;
8. Wystawa Plastyki Krakowskiego Okręgu Z. P. A. P, kwiecień 1951;
9. Ogólnopolska Wystawa Książki i Ilustracji, „Zachęta” Warszawa, wrzesień i październik 1951;
10. Jesienna Wystawa Okręgowa Malarstwo Rysunek Grafika Rzeźba, Lublin, wrzesień-październik 1953;
11. Wiosenna i Jesienna Wystawa Okręgowa ZPAP, Lublin 1954;
12. Wystawa Okręgowa i Retrospektywna ZPAP, Lublin grudzień 1955 i styczeń 1956;
13. Wystawa Wiosenna ZPAP, Lublin 1956;
14. Wystawa Kameralna Władysława Żurawskiego, CBWA Lublin lipiec 1956;
15. XII Wystawa Zimowa Plastyki o Charakterze Ogó Malarstwo, Rzeźba, Grafika, Radom grudzień 1956, styczeń 1957;
16. Wystawa Grafiki Władysława Żurawskiego, CBWA Lublin, kwiecień 1957;
17. Wystawa Malarstwa i Grafiki Artystów Plastyków Zamojskich ZPAP Okr. Lublin, CBWA, Zamość 1957;
18. Wystawa Wiosenna i Jesienna ZPAP w Lublinie, 1957;
19. Doroczna Wystawa ZPAP Okręgu Lubelskiego w Lublinie 1958;
20. Ogólnopolska Wystawa Zimowa w Radomiu 1960/61;
21. III Wystawa Grafiki Artystycznej i Rysunku – Polskie Dzieło Plastyczne w XV lecie P.R.L. w Warszawie listopad 1961 styczeń 1962;
22. II Biennale Grafiki w Krakowie w 1962 r.
Wystawy pośmiertne:
1. Wystawa Malarstwa, Grafiki i Rzeźby z okazji XXXlecia ZPAP w Lublinie, 1966;
2. Wystawa Prac Artystów Plastyków Środowiska Zamojskiego, Delegatura BWA Zamość 1967;
3. Wystawa Prac Żurawskiego, Mielec, jesień 1967;
4. Wystawa Prac Władysława Żurawskiego, Muzeum Okręgowe w Zamościu, 1977;
5. Wystawa poświęcona twórczości Władysława Żurawskiego w 100ną rocznicę urodzin, Mielec 9 czerwca 1988;
6. Od 2002 r. stała ekspozycja niektórych prac Władysława Żurawskiego, art. studio galeria, Mielec.
7. „Gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi…”. Muzeum Zamojskie w Zamościu. (wystawiono dwa drzeworyty Władysława Żurawskiego z 1932 r., ze zbiorów własnych: „Karty z kalendarza, lipiec i sierpień”. Zamość 4 września 2004 r.
8. Wystawa Nauczycieli Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Zamościu. (Wystawiono 92 prace Wł. Żurawskiego z lat 70., będące własnością Muzeum Zamojskiego). Zamość 2005.
